Beara Tyszkiewicz – biografia aktorki

Beata Tyszkiewicz to wybitna polska aktorka teatralna, telewizyjna i filmowa. Uznawana jest za pierwszą damę polskiego kina. Grała z wybitnymi aktorami i aktorkami, współpracowała z wielkimi reżyserami m.in.: Andrzejem Wajdą, Juliuszem Machulskim oraz Wojciechem Jerzym Hasem. Wcieliła się w ponad 100 ról, występowała również w programach telewizyjnych, w tym przez wiele lat w Tańcu z Gwiazdami. Dowiedz się więcej o tej niezwykłej aktorce.

Beata Tyszkiewcz – biografia

Beata Maria Helena Tyszkiewiczówna, urodziła się 14 sierpnia 1938 roku w Pałacu w Wilanowie. Pochodzi z arystokratycznej rodziny hrabiowskiej, herbu Leliwa. Jej rodzicami byli Hrabia Krzysztof Maria Tyszkiewicz i Barbara Rechowicz. Jej mama pracowała w Polskim Instytucie Eksportowym przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu w Warszawie, zaś ojciec zajmował się prowadzeniem antykwariatu. Ojcem chrzestnym aktorki był hrabia Adam Branicki, właściciel samego pałacu w Wilanowie, zaś matką chrzestną została Helena Jezierska. Co ciekawe, ze względu na swoją urodę i szyk, Beata Tyszkiewicz często była obsadzana w rolach arystokratek. I dlatego określono ją pierwszą dama polskiego kina.

Po wybuchu II Wojny Światowej, rodzina Tyszkiewicz rozpadła się. Ojciec wyemigrował do Anglii, a Beata Tyszkiewicz zamieszkała z mamą i młodszym bratem Krzysztofem. Rodzina kilkukrotnie zmieniała miejsce zamieszkania – byli w Nieborowie, Krakowie oraz mieszkali na Dolnym Śląsku. Ojciec Tyszkiewicz, w Anglii ożenił się po raz drugi. Z nowego związku miał syna – Janusza. Aktorka poznała go dopiero w 1973 roku, miała 35 lat.

Aktorka uczyła się w szkole podstawowej w Jeleniej górze, a także w Zakonie Sióstr Szarych Urszulanek w Milanówku. Z powodu arystokratycznego pochodzenia, miała trudności z dostaniem się do gimnazjum w Karpaczu – udało się to jednak dopiero po interwencji jej matki w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Rodzina przeprowadziła się ponownie – tym razem do Lasek pod Warszawą, gdzie Tyszkiewicz uczyła się w żeńskim Gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie. Aktorka jednak miała niskie stopnie, dlatego musiała powtarzać klasę. Zna jednak trzy języki obce: niemiecki, francuski oraz rosyjski.

Z powodu pracy nad filmem „Zemsta” z 1957 roku, który był aktorskim debiutem Tyszkiewicz, nie mogła skupić się na szkole, co negatywnie wpłynęło na jej oceny, przez co została przeniesiona do liceum zakonu Sióstr Niepokalanek w Szymanowie. Zdała tam maturę w trybie eksternistycznym. W latach 1957-1958 studiowała aktorstwo na Akademii Teatralnej w Warszawie. Jednak z powodu pracy nad filmem „Zemsta” oraz reklamami i audycją, złamała regulamin szkoły, który zabraniał studentom publicznych wystąpień. Została ze szkoły wyrzucona. Następnie pracowała w Telewizji Polskiej jako inspicjentka zajmując się organizacją spektakli. Dopiero w roku 1973 roku otrzymała uprawnienia aktorskie z Ministerstwa Kultury i Sztuki, bez konieczności zdawania egzaminu aktorskiego.

Beata Tyszkiewicz – debiut przyszłej gwiazdy

Rola w „Zemście” odebrała Tyszkiewicz możliwość dalszego studiowania w szkole teatralnej, ale rozpoczęła jej wielką karierę. W ekranizacji „Zemsty” Aleksandra Fredry, w reżyserii Antoniego Bohdziewicza, zagrała postać Klary Raptusiewiczówny. W tym czasie występowała również w reklamie telewizyjnej maseczek kosmetycznych, a także w audycji Polskiego Instytutu Wydawniczego. Wystąpiła także w programie „Nie tylko dla pań”, po którym Wojciech Jerzy Has, zaproponował jej rolę we „Wspólnym pokoju”.

Beata Tyszkiewicz – rozkwit kariery aktorki

Lata 60. były dla aktorki przełomowe w karierze. Początkowo grała małe role m.in. w „Szklanej górze”, „Samsonie” i „Zaduszkach”. Pierwszą poważną rolą była postać Magdy w filmie „Dziś w nocy umrze miasto”, a następnie rola Ali w „Spóźnionych przechodniach”, „Zuzy w „Czarnych skrzydłach” oraz Igi w „Odwiedzinach prezydenta”. Główną żeńską rolą był dla niej występ w filmie „Odwiedziny prezydenta”, który był prezentowany m.in. na festiwalu filmowym w San Sebastian.

W 1964 roku zagrała w dramacie „Pierwszy dzień wolności” wcielając się w Ingę Rhode. Kolejne lata przyniosły liczne role arystokratek, takie jak: księżniczka Elżbieta Gintułtówna w „Popiołach” u Andrzeja Wajdy, donna Rebeka Uzeda w kolejnych słynnym filmie Wojciecha J. Hasa „Rękopis znaleziony w Saragossie”, a także Maria Walewska w „Marysi i Napoleonie”. Sławę przyniosła jej rola Izabeli Łęckiej w ekranizacji książki „Lalka” z 1968 roku, w reżyserii Hasego.

Lata 70. to takie role jak Wiesława w „Tańczącym jastrzębiu”, Stefania Holszańska w „Nocach i dniach” i liczne role zagraniczne w filmach: „Człowiek z ostrzyżoną głową”, „Szlacheckie gniazdo”, „Alexander i Chanakaya”, „Okna czasu”, „Szalona noc”, „Poeta i rycerz”, „Bernadette z Lourdes”, „Edith i Marcel”, „Jajo dinozaura”, „Uśmiech diabła”. Były to amerykańskie, francuskie, bułgarskie, niemieckie, hinduskie oraz słowackie produkcje. Była również kilkukrotnie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie – jako jurorka lub gość specjalny.

Lata 80. to wyraziste role komediowe w filmach Juliusza Machulskiego „Seksmisji”, „Vabank II, czyli riposta” oraz „Kingsajz”. Zagrała również jedną z głównych postaci u Krzysztofa Zanussiego w filmie „Kontrakt”.

W latach 90. zagrała ponownie u Juliusza Machulskiego w filmie „V.I.P”, a także „Śmierć dziecioroba”, „Dotknięcie ręki”, „Piękna nieznajoma”, „Dwa księżyce”, „Dzień wielkiej ryby”, „Panna z mokrą głową”, „Niemcy”.

Od 2000 roku, coraz rzadziej pojawiała się na ekranach telewizorów. Grała głównie role drugoplanowe lub epizodyczne, przeważnie matek, babć oraz cioć. Wśród tych filmów można wymienić: „Nie kłam, kochanie”, „Listy do M.”, „Teraz albo nigdy”, „Ryś”.

Po zawale mięśnia sercowego w 2017 roku, wycofała się z życia publicznego.

Beata Tyszkiewicz – działania pozafilmowe

Film to nie jedyna pasja Beaty Tyszkiewicz. Interesuje się również fotografią, w 1999 roku zorganizowała swój pierwszy wernisaż zdjęć „Moje dzieci, moja miłość”. Przez wiele lat angażowała się w różnego rodzaju działalności charytatywne, wspierała stowarzyszenia na rzecz dzieci. W latach 90. brała udział w kampanii reklamowej marki Electrolux. W 2008 reklamowała linię kosmetyków Dove pro.age. W 2011 brała udział w reklamie Burger King – użyczając swojego głosu. Prowadziła również prelekcje na temat zasad savoir-vivre. Wydała w 2003 roku autobiografię „Nie wszystko na sprzedaż”, wydała również w 2016 roku książkę kucharską „Bajaderka”. Pisała felietony do „Trybuny Robotnicze” „Wiadomości Dnia” dla Łodzi oraz dla „Tele-tygodnia”.

Widzom jest również znana, jako jurorka siedmiu edycji programu Polsatu „Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami” w latach 2014-2017.

Beata Tyszkiewicz – życie prywatne

Beata Tyszkiewicz trzykrotnie wychodziła za mąż. Jej pierwszym mężem w latach 1967-1969 był Andrzej Wajda, którego poznała na planie „Lalki”. Tyszkiewicz zdecydowała się odejść od Wajdy, powodem miał być fakt, że oboje byli w rozjazdach, skupieni na karierze. Po wielu latach aktorka przyznała, że nie była gotowa na dojrzały związek ze starszym od niej o 12 lat, reżyserem. Wajdę określiła jako dobrego i ciepłego człowiea. Para miała razem córkę Karolinę. Drugim mężem aktorki był Witold Orzechowski, z którym również się rozwiodła. Zaś trzecim małżonkiem architekt Jacek Padlewski, z którym ma córkę Wiktorię. To małżeństwo również zakończyło się rozwodem. W swoim życiu, Beata Tyszkiewicz była również związana z reżyserem Andriejem Konczałowskim, fotografem Walerym Płotnikowem, Andrzejem Łapickim oraz Karlem Tesslerem.

Beata Tyszkiewicz – filmografia

Najważniejsze role w karierze Beaty Tyszkiewicz:

• 1956 : „Zemsta” jako Klara.
• 1961: „Odwiedziny prezydenta” jako Iga.
• 1961: „Dziś w nocy umrze miasto” jako Magda.
• 1964: „Spotkanie ze szpiegiem” jako Maria.
• 1964: „Rękopis znaleziony w Saragossie” jako donna Rebeca Uzeda.
• 1964: „Pierwszy dzień wolności” jako Inga Rhode.
• 1965: „Popioły” jako księżniczka Elżbieta.
• 1966: „Marysia i Napoleon” jako Maria Walewska.
• 1967: „De man die zijn haar kort liet knippen” jako Fran Veerman.
• 1967: „Pieśń triumfującej miłości” jako Waleria.
• 1968: „Wszystko na sprzedaż” jako Beata.
• 1968: „Lalka” jako Izabela Łęcka.
• 1975: „Noce i dnie” jako Stefania Holszańska.
• 1975: „Jej powrót” jako Emma.
• 1975: „Dom moich synów” jako Alina.
• 1980: „Kontakt” jako Nina.
• 1983: „Seksmija” jako Berna.
• 1984: „Vabank II, czyli riposta” jako baronowa.
• 1987: „Kingsajz” jako dama na bazarze.
• 1990: „Śmierć dziecioroba” jako ciotka Lala.
• 1991: „V.I.P” jako matka.
• 1991: „Ferdydurke” jako ciotka.
• 1994: „Panna z mokrą głową” jako hrabina Opolska.
• 1995: „Niemcy” jako Berta Sonnenbruch.
• 2007: „Ryś” jako sprzątaczka Ręka.
• 2008: „Nie kłam, kochanie” jako Nela.
• 2008: „Jeszcze nie wieczór” jako Róża.
• 2009: „Zamiana” jako Ewelina.
• 2011: „Listy do M.” jako Malina.

Beata Tyszkiewicz grała również w serialach telewizyjnych takich jak: „Stawka większa niż życie”, „Wielka miłość Balzaka”, „Polskie drogi”, „Trędowata”, „Na dobre i na złe”, „Plebania”, „Dom niespokojnej starości”, „Magda M.”, „Teraz albo nigdy!”, „Niania”.

Nagrody i odznaczenia dla Beaty Tyszkiewicz

Aktorka za swoją działalność filmową została wyróżniona wieloma odznaczeniami i nagrodami.

• 1975: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
• 1987: Order Przyjaźni Narodów (ZSRR).
• 1989: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.
• 1991: Krzyż Kawalerski Orderu Sztuki i Literatury (Francja).
• 1996: FPFF – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych.
• 1997: Nagroda Indywidualna na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych,
• 1997: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
• 1997: Krzyż Kawalerski Orderu legii Honorowej (Francja).
• 2008: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
• 2015: Nagroda Kryształowego Dzika za całokształt twórczości na Festiwalu Reżyserii Filmowej w Jeleniej Górze.